1 van onze begin opdrachten dit jaar was een kunstroute. 
Wij moesten hiervoor 4 bezienswaardigheden in onze omgeving uitkiezen en daar over vertellen. Het verslag staat hieronder.


Hotel v/d Werff


Het bekendste hotel van Schiermonnikoog, hotel v/d Werff. Een erg toonaangevend maar bovenal imposant gebouw. Wie het ontwerp heeft gemaakt, is zover het web rijkt, onbekend. Wel is bekend dat de heer Sake v/d Werff het gebouw in 1914/1915 liet verbouwen en vergroten naar de plannen van de heer J. van Lenning. Het gebouw kwam tot stand omdat er in 1726 een nieuw recht- raad- en posthuis nodig was. Vanaf 1830 werd het gebouw ingericht als pension. De heer J. van Lenning komt uit Winschoten en is ook bekend van het bankgebouw daar met ingebouwde bovenwoning.
Bron: www.dbnl.org

Sinds 1726 hebben twaalf opeenvolgende herbergier(sters) het hotel geleid.


Lijst van logementhouders:
Gerardus Dublinga 1726-1764
Jan Jans Koetsier (ook wel genaamd Afhaalder of Engelsman)
1764-1790
Petrus van Assen 1791-1808
Johan Cremer 1809-1852
Folkert H. de Boer 1852-1898
Ake de Boer & Albert Klontje 1898-1908
Hendrik & Aukje de Boer 1908-1913
Sake van der Werff 1913-1955
Alderdina Bol (Juffrouw Dien) 1955-1981
Erven Alderdina Bol/David Daane Bolier 1981-1982
Jan Fischer 1982-2014
12 Charlotte Fischer 2014-heden


Begin als Recht- en Raadhuis.

In de muur van de gelag kamer in het hotel is een grote wapensteen gemetseld. Op deze wapensteen is met een penseel geschilderd: ‘’Anno 1702’’. Deze oude wapensteen is van de familie Stachouwer, destijds was deze familie de eigenaar van het eiland. Deze steen bevond zich in 1640 in de gevel van hun kasteel Binnendijken waar recht gesproken werd over het eiland. Toen het hele dorp, en dus ook dit kasteel in de jaren 1690 – 1700 een bezit der zee werd, is deze steen naar dit gebouw overgebracht.

Veldwachter Sake van der Werff neemt het hotel over.

Sake van der Werff nam op 28 april 1913 het gebouw, de koffiehuisinventaris en de verborgen gebreken voor zevenduizend gulden over.

In 1916 liet Sake van der Werff zijn naam op de gevel zetten en ontwierp hij briefpapier met het wapen van de Stachouwers en de volgende tekst: ‘’Hotel Pension van der Werff, voormalig Raad- en Rechthuis, voormalig Posthuis, In- en afstapplaats der rijksveerdienstwagen, Telephoon intercommunaal no. 3. Dag en Nacht bereikbaar.’’


Hulpje voor de Pinksterdagen

Alderdina Bol, geboren in 1906, kwam uit het Groningse Zoutkamp. In 1924 hoorde ze dat Hotel-Pension van der Werff op Schiermonnikoog een hulpje zocht. De 17-jarige schreef een briefje en kreeg bericht terug dat ze welkom was, als serveerster en kamermeisje voor de Pinksterdagen.
Kort daarna ging ze weer opnieuw naar het eiland, en nu voorgoed.
De eerste jaren deed Juffrouw Dien alle voorkomende werkzaamheden, later schakelde Sake van der Werff haar hoofdzakelijk in als serveerster. Het was Juffrouw Dien die bij de bezoeken van Prins Bernhard het jachtgezelschap bediende en de Prins thee op bed bracht.

Beschrijving van het uiterlijk van het hotel

Het restaurant bereikt u door een deur links naast de tapkast in de gelagkamer. Daar treft u keurig met wit damast gedekte tafels, hier en daar onderbroken door ouderwetse kamerschermen met hout en glas-in-lood. U wordt er door obers in zwarte pakken en droge humor welkom geheten en naar uw plaats gebracht.

Een verslag van een gast

‘Wij vinden op een zondagavond een tafel tegen de houten lambrisering onder scheepsminiaturen en oude zeekaarten van de wateren rond het eiland. De kaart past in deze klassieke omgeving als een favoriete oude wollen trui. De dorade bij de visgerechten krijgt bijna iets misplaatst als verwijzing naar onze moderne tijd waarin de wereld zoveel kleiner is geworden. We kiezen voor het dagmenu. Op zondag extra deftig met vier in plaats van drie gerechten. Ook gasten van buiten het hotel kunnen hier dineren voor een vooroorlogse prijs.
Een frisse en knapperige groene salade en een pittige kruidenbouillon worden ons vooraf geserveerd. Opgevolgd door een moot zeewolffilet gebakken op pancetta, begeleid door een sausje met room en witte wijn en groene kruiden. De ober heeft ons de witte huiswijn aanbevolen. Een verfrissende Côtes de Duras Sauvignon Blanc, die we niet hoeven te proeven (want immers van het huis), maar waarvan we wel de kurk mee op tafel krijgen, zoals het hoort en we niet anders verwacht hadden. Bij het sinaasappelijs toe savoureren we een lekker glaasje Rivesaltes.
Een degelijke, met zorg bereide en geserveerde maaltijd. Daar kun je bij Van der Werff prima voor terecht. Verrassend of vernieuwend? Nee. Maar met zijn eerlijkheid en heerlijke atmosfeer behoort dit restaurant tot de fijnste en meest bijzondere waar we in de loop der jaren hebben mogen dineren.
En helemaal lekker is het om je voor koffie-met-hazelnotenbonbon, cognac en sigaar te verkassen naar de aanpalende lounge. Om in de avond in alle gemoedelijkheid te laten uitklinken, terwijl de vuurtoren onverstoorbaar een oogje in het zeil houdt.’
* Op 30 augustus 2014 overleed Jan Fischer, die ruim 30 jaar het hotel draaide.

Hieronder volgt een stukje van de NOS over het overlijden van Jan Fischer.

‘’Op Schiermonnikoog is Jan Fischer, de kleurrijke eigenaar van Hotel van der Werff, overleden. Hij slaagde erin het hotel te behoeden voor grote veranderingen en gaf het een grote naamsbekendheid.
In de jaren zestig kreeg Fischer een baantje als kelner in Hotel van der Werff, dat toen nog bestierd werd door 'Juffrouw Dien'.
Opgemerkt door stamgasten als tv-persoonlijkheid Wibo van de Linde, maakte Fischer in de jaren zeventig een overstap naar de televisiewereld. Hij ging aan de slag bij de destijds nieuwe actualiteitenrubriek Tros Aktua.
1,3 miljoen gulden
Na het overlijden van Juffrouw Dien keerde Fischer terug naar Schiermonnikoog, waar hij - aangemoedigd door vaste klanten als Van de Linde en oud-bankdirecteur Wim Duisenberg - voor 1,3 miljoen gulden het hotel kocht.
Het motto van Fischer was: vernieuwen is een gebrek aan zelfbeheersing. Dat betekende dat het hotel zich maar heel geleidelijk en met mate aanpaste aan de tegenwoordige tijd.
Het hotel wekte daardoor de indruk dat de tijd er stil had gestaan. Dat nam niet weg dat Fischer langzamerhand toch toegaf aan moderne eisen, zoals een badkamer bij elke hotelkamer.
Aan de toog
Iedereen die het hotel of de gelagkamer bezocht, leerde Fischer kennen; hij stond elke dag tot aan sluitingstijd aan de toog. De laatste jaren verslechterde Fischer’s gezondheid en nam zijn dochter steeds meer taken over.’’
Fischer is 74 jaar geworden.


“Ik vind van der Werff typisch iets van Schier. Het veranderd er nooit, op een goede manier dan. Mensen weten wat ze kunnen verwachten. Als het aan mij ligt moet het hotel vooral zo blijven als nu en mag het nooit veranderen. De sfeer die er nu heerst moet blijven. Het hotel is een goede herinnering hoe het altijd op Schier is geweest.’’

Linde Groendijk

“Al het woord Schier in een gesprek voorbijkomt gaat het daarna standaard over van der Werff. Van der Werff is Schier. Doordat het nooit veranderd voelt het voor sommige mensen als thuiskomen. Het bekende dat daar heerst geeft mensen een veilig gevoel. Voor veel mensen is het jeugdsentiment. Vroeger kwamen zij misschien als kind naar het eiland en verbleven in van der Werff. Als ze nu, jaren later, terugkomen is er niets veranderd. Zo gaat dat generatie op generatie veder.’’

Romy Harthoorn

www.schierweb.nl
www.hotelvanderwerff.nl
www.nos.nl


De monnik


Ook zeker een bepalend beeldaspect in het Schierse dorpsgezicht: de Schierse Monnik. Het woord Schier, wat je ook terugvind in de naam van het eiland betekent grijs. Vroeger waren de inwoners van het eiland de grijze, cisterciënzer monniken. Het beeld is tot stand gekomen doordat er werd gezocht naar iets wat deed herinneren aan de vroegere bewoners.
In 1961 werd in het dorp een bronzen standbeeld van een (grijze) monnik geplaatst, gemaakt door Martin van Waning, ook bekend van het oorlogsmonument in Kampen.

In de zomer van 2012 gebeurde er iets vreemds met de monnik toen een meisje aan zijn arm ging hangen. Hierna volgt een bericht uit de Leeuwarder Courant.



Beeld De Schiere Monnik wankelt op sokkel
SCHIERMONNIKOOG - Standbeeld De Schiere Monnik is donderdagavond van zijn vertrouwde plek op Schiermonnikoog gehaald, nadat het begon te wankelen. Tijdens de wekelijkse avondmarkt ging een meisje aan een arm van de monnik hangen, waardoor het kunstwerk aan een kant omhoog wipte. Vier bouten bleken volledig doorgeroest. Het meisje kwam met de schrik vrij. Gemeentewerkers hebben het beeld met een kraan van zijn sokkel getild en naar de opslag gebracht.

“Ik vind de monnik onmisbaar in ons dorpsgezicht. Iedereen die op Schier komt moet ook even bij de monnik kijken. Het is ook moeilijk om hem niet te zien aangezien hij midden in het dorp op de Willemshof staat. Ik vind het goed dat er nog een aandenken aan de vroegere bewoners bestaat. Zonder de monnik is Schier anders.

Romy Harthoorn


“De monnik is er gewoon. Voor toeristen is het leuk, maar voor mij als eilander geeft het weinig toevoeging. Tuurlijk mis je het als hij er niet is, maar dat gebeurd nooit. (Tenzij er een meisje aan zijn arm gaat hangen en de bouten verroest blijken te zijn.)

Linde Groendijk

Bronnen: www.wikipedia.nl
www.lc.nl

Galerie Ogygia

Galerie Ogygia biedt een doorlopende expositie van een groot aantal schilderijen, etsen, giclées en keramiekvormen. De expositie laat zien dat veel kunstenaars Schiermonnikoog als inspiratiebron gebruiken.

Daarnaast bied de galerie een diversiteit aan artikelen aan die ambachtelijk zijn gemaakt, vaak van gerecycled of natuurlijk materiaal.
Mond geblazen glaswerk, handgemaakte tassen, prachtige schelpenkransen, uniek aardewerk met een bijzondere achtergrond en nog veel meer.
Coba Harthoorn en Klaske Noordenbos, ontvangen u graag in de galerie.
U kunt geheel vrijblijvend en zo vaak als u wilt bij de galerie binnenlopen!
De collectie wisselt regelmatig dus er is altijd weer iets nieuws te ontdekken.
Informatie over de oprichting, de eigenaren en meer vindt u in het interview.

De huidige exposanten van de galerie:
Ad van Bokhoven
Stella van Acker
Ageeth Engels
Deet Kraay
Doet Boersma
Edith Madou
Gert Jan Veenstra
Helmut Feldmann
Hendrik Dijk
Henk Lycklama à Nijenholt
Ineke Smeets
Marius van Delden
Nanda van Oosten
Nel Rood
Peter Siebesma
Sanne Kuiper
Wim Velt

Stella van Acker is eigenlijk een vaste exposante van de galerie. Stella is een eilander en woont in de middenstreek.
Hierna volgt een fragment uit het magazine Moors:

‘’Een van de opmerkelijkste bewoners van het Waddeneiland Schiermonnikoog is Stella van Acker. Stella is geboren in het Limburgse Valkenburg, en kwam als kind voor het eerst op Schier. Dat bleek een liefde voor het leven te zijn: ze nam zich voor er te gaan wonen en schilderen, en dat doet ze inmiddels al zo'n dertig jaar. Ze trekt er bijna elke dag op uit op haar fiets, met haar aquarelspullen, en gaat schilderen, weer of geen weer. Je kunt op haar aquarellen dan ook regelmatig zand aantreffen, of de regen heeft er duidelijk zijn sporen op achtergelaten. Toch is Stella geen doorsnee "zeeschilder". Daar is haar werk te sensitief, en vaak ook te abstract voor, hoewel dat lang niet altijd opgaat.
Stella heeft op Schiermonnikoog haar eigen atelier. Een bord met openingstijden staat op de stoep van Middenstreek 21a. Soms is ze er even een weekje niet, bijvoorbeeld omdat ze in het Katholieke kerkje aan de Badweg een cursus geeft, maar meestal kun je haar zelf aantreffen, zeker als je een weekje op Schier bent.’’

Een andere exposant is Ad van Bokhoven. Hij is op Schier geweest tijdens het Wad & Design festival. Hij heeft een foto van onze oude klas gemaakt met een zeer oude camera, en toen heeft hij laten zien hoe je zo’n foto ontwikkelt.

Kunstenaar Ad van Bokhoven (geboren in Drunen, 1956) is opgeleid aan de Koninklijke Academie voor Kunst en Vormgeving in s’-Hertogenbosch, Nederland
Veel van zijn Giclees en tekeningen zijn te vinden in privécollecties, galeries en musea (Noord-Brabants Museum).
Ad van Bokhoven maakte kunst-prints voor Shell, Siemens, Sandoz, Ballast Nedam, Beiersdorf, Plasma Optical Fibre, Tiger Plastics, Ordino en ga zo maar door.
Het artistieke proces van digitale kunst is heel veel hetzelfde als voor het maken van andere soorten van schilderijen. Ik kies gereedschappen; kies verven, papier of canvas of andere media, heb een idee, begin met schilderen; het idee groeit als ik schilder, werk aan het schilderij totdat ik op een gegeven moment besluit dat het schilderij af is.
Galerij van Bokhoven is gespecialiseerd in het maken van digitale kunst. Veel bedrijven hebben kunstenaar Ad van Bokhoven gevraagd om hun activiteiten te visualiseren. Hij is zeer bekwaam in het transformeren van producten of – ideeën omzetten in kunstwerken.


“Ik ben een aantal keren in de galerie geweest. De galerie is van mijn tante en haar buurvrouw. Ook al is de galerie niet erg groot, er staan ontzettend veel spullen. Doordat de galerie aan de middenstreek, de straat midden in het dorp, gevestigd is, nemen de meeste mensen er wel een kijkje. Ik vind het goed dat de collectie telkens veranderd. Ook al ben je er dan al een keer geweest, is er toch vaak weer wat nieuws.’’

Romy Harthoorn

“Ik ben er in tegenstelling tot Romy helemaal niet vaak geweest. Nu ik er juist veel over heb opgezocht ben ik er ook achter gekomen wat ze daar allemaal precies exposeren. Hierdoor ben ik wel enthousiast geworden om daar binnenkort opnieuw een kijkje te nemen. En ik denk ook dat het voor toeristen erg leuk is om daar een kijkje te nemen, zodat ze ook een andere kant van het eiland zien. “

Linde Groendijk

Bronnen: www.stellavanacker.nl
www.advanbokhoven.nl
www.galerieogygia.nl



Interview met Klaske Noordenbos (Galerie
Ogygia)


Hoelang bestaat de galerie al?
“De galerie bestaat al zo’n vijftien jaren. Het was Andries van Guldener die de galerie heeft opgericht. Ik heb de galerie zo’n zeven jaar geleden overgenomen. Andries exposeerde alleen schilderijen en keramiek. In die tijd werd er nog veel kunst verkocht maar sinds de crisis is dit veel minder. Daarom heb ik besloten om ook andere artikelen te kopen die met kunst te maken hebben. Alles is handgemaakt en alle kunst legt een link naar het eiland.”

Hoe kwam u op de naam Ogygia?
‘’Ik had vroeger een bedrijf genaamd ‘Odyssee’. Met dit bedrijf organiseerde ik reizen naar het eiland met alles erop en eraan, een soort totaalpakketten. Dat is alweer zo’n tien jaren geleden. ‘Odyssee’ zijn de reisverhalen van Odysseus. Later heb ik de galerie erbij genomen. Om een naam te vinden voor de galerie ben ik gaan lezen in de Odyssee. Uit deze verhalen komt de naam Ogygia. Ogygia is een van de eilanden waar de nimf Calypso werd vastgehouden. In de naam Ogygia zit het woord oog, wat eiland betekend. Dit linkt dus ook weer naar Schier. ‘’

Waarom bent u met deze galerie begonnen?
‘’Ik heb een creatieve achtergrond. Vroeger maakte ik tassen en kleding. Eerder was boven in het gebouw Odyssee en beneden de galerie. Ik merkte toch dat ik op den duur de galerie leuker vond. Samen met Coba Harthoorn ben ik wat verder gaan ontwikkelen in de galerie. Ik houd van mooie, handgemaakt dingen. Het leuke aan kunst is dat overal een verhaal achter schuilt.’’

Wat is uw functie in de galerie?
‘’Coba en ik zijn samen de eigenaren. Samen zoeken wij naar geschikte kunst voor onze galerie. Kunstenaars komen ook wel eens hier naartoe en dan kijken we hier of de kunst geschikt is. Daarbij houden we rekening met wat nieuw of bijzonder is en met wat de trends in het design van deze tijd zijn. We hebben geen personeel of vakantiehulpjes. De winkel is niet zo groot. De voorraad staat boven, en dingen inpakken kan ook boven. Vaak zit een van ons boven en de andere benden. In de rustige tijden maken we zelf ook tassen en sieraden. Meestal zit Coba dan beneden omdat zij met kleiner werk bezig is. Ik zit vaak boven omdat ik met groter materiaal als stof en leer bezig ben, waarbij ik verschillende naaimachines nodig heb. Als het goed is gaat Ogygia verhuizen naar het oude Rabobank gebouw. Daar kunnen we alles benden doen. Helaas is hier een bezwaar tegen ingediend en moeten we nu afwachten of die afgekeurd wordt of niet. Verder hebben we natuurlijk nog de huishoudelijke taken als ramen lappen enzovoorts, die horen er ook gewoon bij!’’


Op welk kunstwerk in de galerie bent u het meest trots?
‘’Ik ben er erg trots op dat alles wat wij zelf maken zo goed verkoopt. Eigenlijk ben ik trots op de hele galerie, op het hele concept. Ik ben ook erg trots op onze eilander exposant Stella van Acker. Stella is een kunstenares die bij de top van de Nederlandse aquarellisten hoort, en ze is toch heel bescheiden. Kunst is haar leven.’’

Welk thema staat centraal in de galerie?
‘’Alles in de galerie wordt met de hand gemaakt. Verder hebben alle schilderijen een link met het eiland. Er zijn zelfs kunstenaars die speciaal kunst voor onze galerie maken, zoals Sanne Kuiper. Verder hebben we bijvoorbeeld kettingen met mond geblazen glazen hangers met daarin schelpen en zand van het eiland.’’

Wat valt er allemaal te zien in deze galerie?
‘’ Er is veel te zien: sieraden, schilderijen, keramiek, giclées (reproducties van schilderijen, zeer geavanceerd), foto’s, etsen, wijn met kunstetiket en eilander namen zoals seewyf en túer.’’
Waarom heeft u voor dit beroep gekozen?
‘’Ik heb niet echt bewust voor dit beroep gekozen, ik ben er gewoon een beetje in gerold.’’

Had u vroeger al bedacht dat dit is wat u wilde doen?
‘’Een klein beetje wel, ik was als kind altijd met kraaltjes en stofjes bezig. Bij oma stond een grote kast vol met lapjes, stukjes kant en ga zo maar door. Ik kon uren voor die kast zitten dingen in elkaar te knutselen. Ik hield toen niet per se van kunst, maar gewoon van creatief bezig zijn. Ik heb de opleiding mode en kleding gedaan om de creatieve kant te ontwikkelen.’’

Ik neem aan dat u bewust bent van het feit dat Leeuwarden de culturele hoofdstad is in 2018? Gaat u daar als galerie ook iets mee doen?
‘’In de toekomst komt er een cultuurhistorische route waarin we de cultuur van het eiland willen combineren met kunst. Op het moment bestaat er een route waarin je door verschillende plaatsen te bezoeken verschillende uitzichten kunt verwachten. Deze uitzichten zijn vastgelegde op kleine kaarten die je bij de plattegrond van de kunstroute krijgt. Vorig jaar hebben we meegedaan met het Wad & Design festival, dit was ook een soort van aanloop naar de culturele hoofdstad. Over 1 ½ jaar willen we dit festival weer organiseren. We doen niet echt als galerie mee maar we betrekken vooral het eiland erbij.’’

Heeft u speciale exposities of activiteiten gepland rondom de culturele hoofdstad van 2018?
‘’We gaan eraan meewerken maar we weten nu nog niet precies hoe het eruit gaat zien. Als we gaan verhuizen gaan we er sowieso iets mee doen. Het plan is dat we in dat geval onze ruimte opdelen in 2 grote ruimtes. In de ene ruimte stellen we dan de ‘vaste’ spullen tentoon. In de andere ruimte stellen we telkens iets anders tentoon. Hier kunnen we dan ook dingen tentoonstellen die met de culturele hoofdstad te maken hebben.’’

Heeft u zich ooit eerder bezig gehouden met het thema culturele hoofdstad?
‘’Nee eigenlijk niet echt, dit is de eerste keer.’’

Werkt u ook samen met andere galerieën in Nederland?
‘’Op het moment niet nee. We hebben het wel een keertje gedaan. Mijn tassen hebben toen in het schildershuis in Leeuwarden gestaan. We hebben wel veel contact met andere galerieën voor adviezen en dat soort dingen.’’

Welke rol heeft Coba Harthoorn in deze galerie?
‘’Eigenlijk dezelfde als ik, dezelfde hoofdverantwoordelijkheid. Coba is alleen vaker met de kleine werkjes als sieraden en dat soort dingen bezig, en ik ben meer met het grote materiaal bezig.’’

Hoe komt u aan uw inkomen via deze galerie?
‘’Voor de crisis konden we het goed verdienen. Nu wordt er minder verkocht. Als een kunstenaar een schilderij bij ons in de galerie tentoon stelt betalen wij hier eerst niets voor. Als het schilderij verkocht wordt, krijgt de kunstenaar een bepaald percentage van het bedrag. Kleinere, andere artikelen kopen we gewoon in. De inkomsten van de galerie zijn voor Coba en mij niet het hoofdinkomen voor ons gezin. Voor mij is dit mijn enige baan maar Coba werkt nog een aantal uren in het VVV kantoor.’’

Hoe snel veranderd de expositie?
‘’De expositie veranderd per kwartaal, tenzij er meer in korte tijd verkocht wordt. Als er ‘gaten’ in de galerie ontstaan zetten we er eerder nieuwe spullen tussen. Aan de wal hebben kunstenaars 8 weken een expositie, maar dat kan hier niet.’’ Dat is zonde van de kunst vindt Klaske. ‘’Sommige kunst is te mooi om maar acht weken tentoongesteld te worden. Soms zijn er 1 of 2 schilderijen in voorraad maar meer ook niet.’’


De vuurtoren

Oriënteren
Vroeger moesten schepen zich oriënteren aan de hand van herkenbare dingen in het landschap zoals bijvoorbeeld kerktorens of herkenningspunten op het strand. Daarna verschenen de zogeheten ‘merken’ of ‘kapen’. Dat waren houten bouwwerken (later ook van steen en gietijzer) van soms 20 meter hoog die langs de kust werden opgericht om bijzondere plaatsen aan te geven.
Kapen op Schiermonnikoog
De eerste keer dat in de geschiedenis over een kaap wordt gesproken is in de 14e eeuw. In 1731 wordt een begin gemaakt met het plaatsen van ongeveer 20 kapen/bakens bij Schiermonnikoog. Door aan de kust twee van dergelijke bouwwerken te plaatsen, een bij de kust en de tweede meer landinwaarts, kon de schipper zich nog beter oriënteren. Zag iemand vanuit zee de beide kapen in een lijn – de zogeheten geleidelijn – dan was dat een aanwijzing hoe je verder moest varen. Op meerdere plaatsen langs de kust stonden kapen die een geleidelijn vormden. Zo ook op Schiermonnikoog; in 1766 wordt begonnen met de bouw van een nieuwe grote kaap en een kleinere kaap.

Olielamp
Met de uitvinding van olielampen rond 1780 door de Fransman Argand, nam de bouw van echte vuurtorens een grote sprong. Een andere Fransman, Fresnel, bouwde een lenzenstelsel met prisma’s, waarbij het uitgestraalde licht van een olielamp onder vrijwel elke hoek werd opgevangen en uitgestraald. Door vervolgens dit lenzen- en prismastelsel te laten draaien ontstonden ronddraaiende lichtbundels rond een stilstaande olielamp. Zo bestond er in Nederland rond 1830 zowel ‘draailichten’ als ‘stilstaande lichten’.

Koninklijk besluit
In 1853 tekent Koning Willem III een besluit tot de bouw van twee vuurtorens op het eiland en wordt begonnen met de bouw van twee torens.
In 1854 worden op beide torens de lantaarns geplaatst. Per toren zouden de olielampen ongeveer 831 liter olie per jaar gaan gebruiken. Op 1 september 1854 zouden de lichten voor het eerst worden ontstoken. De lichtwachters die bij de torens woonden hadden de taak te zorgen voor het brandend houden van de lichten. Waarom twee torens? In die tijd konden de lichten nog niet ronddraaien. Door twee torens te bouwen was het bij de zeelui meteen duidelijk dat ze naar Schiermonnikoog keken. Wanneer de lichten vanaf een schip samenvielen, kon de schipper tussen de zandbanken van de Noordzee naar de Waddenzee varen.
Kustwacht en Stormwaarschuwingsdienst
Op 1 april 1886 worden de vuurtorens in Nederland uitkijkposten en zo is de kustwacht ontstaan. De lichtwachters worden ook kustwachters. In 1895 wordt op Schiermonnikoog ook de stormwaarschuwingsdienst ingesteld, een nieuwe taak dus voor de ‘lichtwachters’ naast de kustwachttaken.

Noordertoren wordt vuurtoren
In 1909 wordt het licht van de Zuidertoren (de toren in het dorp) voor altijd gedoofd en wordt de Noordertoren ‘de’ vuurtoren op Schiermonnikoog.
In 1911 verdwijnen de olielamp en het oorspronkelijke lenzenstelsel uit de Noordertoren. Ervoor in de plaats komt een nieuw ronddraaiend lenzenstelsel die vier lichtbundels kan uitstralen. Dit systeem is er nog steeds. Voor het ronddraaien zorgt een groot uurwerk en voor het licht wordt gezorgd door
een gloeikous waarin verhitte olie wordt verneveld en tot ontbranding gebracht. Naast de toren wordt een kort ijzeren torentje gebouwd waarop een vierkante lantaarn wordt geplaatst. Dit licht wordt als geleidelicht gebruikt. De beide ‘Pharoline’ gloeilichten zorgen voor een grote toename van het olieverbruik.

Elektriciteit
In 1924 vindt de aansluiting van de vuurtoren op het elektriciteitsnet van Schiermonnikoog plaats. Als lichtbron wordt een lamp van 4000 Watt geplaatst. Als reservelamp wordt een zogeheten ‘blauwgasgloeilicht’ gebruikt.
In 1974 verdwijnt de gloeilamp om plaats te maken voor een kwik-jodidelamp van 2000 Watt. Er staan drie lampen in de optiek, waarvan er een in het brandpunt staat. Valt deze lamp uit, dan draait een andere lamp automatisch naar het brandpunt om zijn taak over te nemen. Het in- en uitschakelen van het licht en het laten draaien van het optiek gebeurt automatisch. Sinds 1979 heeft de toren een radar. De vuurtoren is 24 uur per dag bemand.
De witte Zuidertoren heeft in de loop der tijd verschillende functies gehad: vuurtoren, watertoren en basis voor allerlei communicatieapparatuur van KPN Telecom.

Bronnen: www.wikipedia.nl
www.schierweb.nl



“Ik heb de vuurtoren nog nooit van binnen gezien. Het is het kenmerk van het eiland. Verder kom ik er eigenlijk nooit. Ook hier geldt, het voegt wel iets toe maar niet echt voor mij. Voor mij is het normaal, ik zie het iedere dag. Verder heb ik er eigenlijk geen oordeel over.

Linde Groendijk

“De vuurtoren is één van de eerste dingen die je ziet als je met de boot aan komt varen. Alle toeristen nemen tijdens hun verblijf wel even een kijkje bij de vuurtoren. De vuurtoren hoort bij die typische dingen die je bezoekt als je op het eiland bent. Ik ben er 1 keer binnen geweest en heb toen alle apparatuur van de vuurtorenwachter mogen aanschouwen. De vuurtoren op Schier is een van de weinige vuurtorens die nog 24/7 bemand wordt, dat is op zich ook best uniek.’’

Romy Harthoorn